کرومیک اسید

کرومیک اسید یکی از ترکیبات شیمیایی مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف است که به ویژه در فرآیندهای آبکاری، تمیزکاری صنعتی و ساخت رنگدانه ها نقش کلیدی ایفا می کند. این ماده معمولاً به صورت جامد قرمز رنگ با قابلیت انحلال در آب در بازار عرضه می شود و ترکیبی از کروم شش ظرفیتی با اکسیژن و هیدروژن است. بخش عمده ای از کرومیک اسید موجود در بازار ایران کشور روسیه است و از نظر کیفیت و خلوص، در میان مصرف کنندگان صنعتی شناخته شده است. با توجه به خاصیت خورندگی بالا و سمیت آن، رعایت نکات ایمنی در حمل ونقل و نگهداری این ماده ضروری است. در ادامه به بررسی جامع تر این ماده شیمیایی، انواع، کاربردها، مزایا و معایب، و همچنین شرایط نگهداری و قیمت آن در بازار می پردازیم.

 

فروش کرومیک اسید

کرومیک اسید (Chromic Acid) در اصل نامی عمومی برای ترکیباتی از کروم شش ظرفیتی با فرمول کلی H₂CrO₄  است. این ترکیب به صورت محلول یا جامد بلورین در بازار وجود دارد و معمولاً در بسته بندی های صنعتی برای استفاده در مصارف خاص عرضه می شود. برخلاف بسیاری از اسیدها، کرومیک اسید به صورت آماده  مصرف در دسترس نیست و اغلب از ترکیب دی اکسید کروم (CrO₃) با آب تولید می شود.
این ماده دارای خاصیت بسیار قوی اکسیدکنندگی است، به طوری که در آبکاری کروم، پاک سازی سطح فلزات، تولید شیشه های رنگی، ساخت رنگدانه های معدنی و حتی در برخی از کاربردهای آزمایشگاهی برای اکسیداسیون ترکیبات آلی مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ قرمز مایل به قهوه ای و کریستال های تیز آن از ویژگی های فیزیکی قابل توجه این ماده شیمیایی است. در دمای معمولی پایدار است اما در مجاورت مواد آلی یا گرما به شدت واکنش پذیر می شود.
بخش زیادی از کرومیک اسید مورد استفاده در ایران از کشور روسیه وارد می شود. محصولات روسی از نظر خلوص بالا، دانه بندی استاندارد و عملکرد مؤثر در کاربردهای صنعتی محبوب هستند. از آنجا که این ماده سرطان زا و سمی است، استفاده از تجهیزات ایمنی، تهویه مناسب و آموزش پرسنل هنگام استفاده از این محصول الزامی است.
 

 

ویژگی کرومیک اسید

• فرمول شیمیایی: H₂CrO₄ یا CrO₃ در محلول آبی
• رنگ: قرمز تیره یا قهوه ای مایل به قرمز
• حالت فیزیکی: جامد بلورین یا محلول
• قدرت اکسیدکنندگی: بسیار بالا
• انحلال پذیری در آب: محلول است و محلول به شدت خورنده ایجاد می کند
• واکنش پذیری: در تماس با مواد آلی و گرما شدیداً واکنش پذیر
• سمیت: دارای کروم شش ظرفیتی، ماده سرطان زا و مضر برای سیستم تنفسی
• خلوص: در نمونه های روسی معمولاً بالای ۹۹ درصد

 

انواع کرومیک اسید

این نوع اسید معمولاً به دو شکل اصلی در بازار عرضه می شود:

کرومیک اسید جامد (CrO₃):

• حالت بلوری قرمز رنگ
• مصرف در ساخت محلول های الکترولیتی برای آبکاری

محلول کرومیک اسید:

• ترکیب آماده  مصرف از CrO₃ با آب
• کاربرد در تمیزکاری، ضدعفونی و عملیات سطحی

در برخی منابع، کرومیک اسید همچنین به عنوان محلول ترکیبی از دی اکسید کروم با اسید سولفوریک نیز شناخته می شود که کاربردهای خاص تری دارد.

 

مشخصات فنی کرومیک اسید

مشخصات فنی کرومیک اسید یکی از عوامل کلیدی در انتخاب و کاربرد این ماده شیمیایی در صنایع مختلف محسوب می‌ شود. بررسی ویژگی‌ های فنی، به مصرف‌ کنندگان کمک می‌ کند تا بر اساس نیاز پروژه خود، محصولی با کیفیت و عملکرد مناسب انتخاب کنند. در ادامه، جدول مشخصات فنی این ترکیب ارائه شده است.

مشخصات فنی کرومیک اسید

ویژگی	توضیح
فرمول شیمیایی	H₂CrO₄ یا CrO₃
خلوص معمول	بالای ۹۹٪ در نمونه های روسی
رنگ	قرمز تیره
نقطه ذوب	حدود ۱۹۷ درجه سانتی گراد
چگالی	حدود ۲.۷ گرم بر سانتی متر مکعب
حالت	جامد بلوری یا محلول در آب
بسته بندی رایج	بشکه های پلاستیکی یا کیسه های ۲۵ کیلوگرمی
pH محلول	کمتر از ۱ (بسیار اسیدی)

 

کاربرد کرومیک اسید در صنایع مختلف

کرومیک اسید یکی از مواد شیمیایی فوق العاده کاربردی و استراتژیک در صنعت به شمار می رود. این ماده با قدرت اکسیدکنندگی بالا، پایداری شیمیایی، قابلیت ایجاد پوشش محافظ و ویژگی های منحصر به فرد دیگر، در صنایع مختلف از نقش حیاتی برخوردار است. در این بخش به بررسی جزئی تر و دقیق تر مهم ترین کاربردهای آن می پردازیم:

آبکاری کروم سخت و تزئینی (Chrome Plating)

آبکاری کروم، رایج ترین کاربرد کرومیک اسید است. این ماده به عنوان محلول الکترولیتی اصلی برای رسوب دهی لایه ای از کروم فلزی بر روی سطح فلزاتی مانند فولاد، آلومینیوم، مس یا پلاستیک های مهندسی مورد استفاده قرار می گیرد. فرآیند آبکاری با کرومیک اسید دو نوع دارد:

آبکاری کروم تزئینی: برای ایجاد ظاهری براق، زیبا و مقاوم در برابر خط و خش بر روی شیرآلات، قطعات خودرو، لوازم خانگی، مبلمان فلزی و...

آبکاری کروم سخت: برای افزایش مقاومت سایش و خوردگی در قطعات صنعتی مانند شافت ها، سیلندرها، قالب های تزریق پلاستیک، تجهیزات هیدرولیک و صنایع هوافضا.

مزیت استفاده از این اسید در این کاربرد، چسبندگی بالا، ضخامت کنترل شده، و یکنواختی در رسوب فلز کروم است.

 

تمیزکاری صنعتی و اچ کاری سطح فلزات

این ماده یکی از بهترین مواد شیمیایی برای حذف اکسیدهای سطحی، چربی ها و آلاینده های مقاوم از سطح فلزات پیش از عملیات پوشش دهی یا اتصال است. این کاربرد شامل:

تمیزکاری قطعات آلومینیومی یا فولادی پیش از رنگ آمیزی یا آبکاری

ایجاد زبری کنترل شده روی سطح فلزات برای افزایش چسبندگی رنگ یا چسب ها

حذف لکه های سخت یا لایه های نازک اکسیدی از روی ابزارآلات یا قطعات دقیق

در صنایع هوافضا، از محلول های اسیدی حاوی کرومیک اسید برای تمیزکاری دقیق قطعات حساس استفاده می شود.

 

ساخت شیشه های رنگی و اپتیکی

در صنعت شیشه سازی، برای تولید شیشه های رنگی سبز و قهوه ای (مانند بطری های نوشیدنی یا شیشه های آزمایشگاهی) به کار می رود. این ماده به ترکیب شیشه اضافه می شود تا:

رنگ مشخصی به شیشه ببخشد

شفافیت نوری را تنظیم کند

مقاومت در برابر اشعه فرابنفش را افزایش دهد

همچنین در ساخت شیشه های اپتیکی خاص (برای دوربین ها، لنزهای تلسکوپ، و تجهیزات نظامی)، کرومیک اسید نقش کلیدی در رنگ دهی و تنظیم طیف نوری ایفا می کند.

 

صنایع رنگ و رنگدانه

در تولید رنگدانه های معدنی پایدار و مقاوم کاربرد دارد. از آن برای ساخت ترکیباتی مانند کرومات سرب یا رنگ های زرد، سبز و قرمز در صنایع زیر استفاده می شود:

رنگ آمیزی تجهیزات صنعتی

تولید رنگ های مقاوم به حرارت و نور

کاربرد در رنگ های ضدزنگ برای سازه های فلزی

رنگ های مقاوم در برابر مواد شیمیایی

این رنگ ها در نقاشی خودرو، کشتی، پل و تجهیزات نظامی بسیار پرکاربرد هستند.

 

صنایع الکترونیک و ساخت نیمه هادی ها

در برخی فرآیندهای میکرولیتوگرافی، برای تمیزکاری ویفرها، اکسیداسیون کنترل شده و حذف لایه های نازک آلوده روی سیلیکون یا فلزات استفاده می شود. دقت و پاک کنندگی بالای این ماده در ابعاد میکرو، آن را برای صنایع حساس مانند الکترونیک قابل اتکا کرده است.

 

اکسیدکننده در سنتزهای آلی و آزمایشگاهی

در محیط های آزمایشگاهی و شیمی تجزیه، کرومیک اسید به عنوان یک عامل اکسیدکننده قوی برای تبدیل:

الکل های نوع اول به آلدهیدها یا اسیدها

الکل های نوع دوم به کتون ها

ترکیبات آلی به ساختارهای اکسیدشده

استفاده می شود. این ماده برای سنتز مواد دارویی، عطرها، و پلیمرهای خاص کاربرد دارد.

 

کاربرد در صنایع نظامی و هوافضا
در صنایع نظامی، از این اسید برای پوشش دهی قطعات تسلیحاتی، پره های توربین، بدنه موشک و هواپیما استفاده می شود. این پوشش ها مقاومت بالایی در برابر خوردگی، رطوبت، تغییرات دمایی و شرایط سخت محیطی فراهم می کنند.

همچنین در تعمیر و نگهداری بدنه هواپیما، از محلول های کرومیک اسید برای پاک سازی سطح آلیاژهای آلومینیوم استفاده می شود تا قبل از رنگ آمیزی یا چسب کاری، سطح آماده و عاری از اکسید شود.

 

ضدعفونی و گندزدایی در تجهیزات حساس

کرومیک اسید به دلیل قدرت خورندگی بالا و قابلیت نفوذ در بافت های آلوده، در گذشته برای ضدعفونی شیشه آلات آزمایشگاهی و تجهیزات حساس مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه به دلیل خطرات زیست محیطی و سلامت، استفاده از آن محدود شده ولی هنوز در برخی کاربردهای خاص استفاده می شود.

 

جمع بندی کاربردها
کرومیک اسید را می توان به عنوان یک ماده چندکاره با تأثیر بالا در صنایع زیر دسته بندی کرد:

جمع بندی کاربردها

صنعت	کاربرد
آبکاری و فلزکاری	پوشش دهی سطح، ضدسایش، تزئینی
رنگ و شیشه	تولید رنگ های معدنی، شیشه های رنگی
صنایع حساس	هوافضا، نظامی، نیمه هادی ها
آزمایشگاهی	اکسیدکننده قوی در سنتزهای آلی
تمیزکاری صنعتی	پاک سازی سطوح فلزی و تجهیزات دقیق

این گستردگی کاربرد سبب شده که کرومیک اسید، علی رغم خطرات زیستی و محیطی، همچنان در زمره مواد ضروری بسیاری از صنایع باقی بماند.

 

مزایا و معایب کرومیک اسید

مزایا:

• قدرت بالای اکسیدکنندگی
• مؤثر در پاک سازی و آماده سازی سطوح فلزی
• کاربرد گسترده در صنایع تخصصی
• قابلیت ایجاد پوشش های بادوام در آبکاری

معایب:

• بسیار سمی و خطرناک برای سلامتی انسان
• نیازمند تجهیزات ایمنی و تهویه مناسب
• اثرات زیست محیطی شدید در صورت عدم مدیریت پسماند
• ممنوعیت یا محدودیت استفاده در برخی کشورها به دلیل خطرات بهداشتی

 

شرایط نگهداری کرومیک اسید

به دلیل خاصیت خورندگی و سمیت بالا، نگهداری کرومیک اسید باید با دقت بالا صورت گیرد:

• مکان نگهداری: خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید
• ظروف نگهداری: ضدزنگ، مقاوم در برابر اسید، درب دار و دارای برچسب هشدار
• تهویه: محیط نگهداری باید دارای تهویه مؤثر باشد
• دور از مواد ناسازگار: به ویژه مواد آلی، احیاءکننده ها، قلیاها و سوخت ها
• اقدامات ایمنی: استفاده از ماسک، دستکش، عینک و لباس محافظ هنگام جابه جایی

 

 

قیمت کرومیک اسید

قیمت کرومیک اسید تحت تأثیر چندین عامل قرار دارد:

• کشور سازنده: محصولات روسی به دلیل کیفیت بالا، قیمت بالاتری نسبت به نمونه های چینی یا هندی دارند.
• درجه خلوص: هرچه درصد خلوص بالاتر باشد، قیمت بیشتر است.
• میزان خرید: فروش عمده باعث کاهش قیمت نهایی برای مصرف کننده می شود.
• نوسانات ارزی: به دلیل وارداتی بودن، تغییرات نرخ دلار بر قیمت تأثیر مستقیم دارد.
• بسته بندی و حمل ونقل: هزینه های حمل، بیمه و نوع بسته بندی در قیمت نهایی لحاظ می شود.

برای اطلاع از قیمت روز کرومیک اسید ساخت روسیه و دریافت مشاوره در زمینه خرید، می توانید با دلکو صنعت تماس بگیرید یا از طریق فرم ثبت سفارش در سایت های تخصصی اقدام نمایید.