اسید نیتریک

اسید نیتریک (HNO₃) یک اسید قوی و بسیار خورنده است که در بسیاری از فرآیندهای صنعتی و شیمیایی استفاده میشود. این اسید به طور معمول به صورت محلول آبی موجود است و میتواند به غلظتهای مختلفی از جمله محلولهای رقیق و محلولهای غلیظ برسد.برای انتخاب و بدست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد اسید نیتریک مطالعه کاتالوگ اسید نیتریک بسیار مهم و ضروری است. برای مشاوره و خرید اسید نیتریک با کارشناسان دلکو صنعت تماس بگیرید.

فروش اسید نیتریک

اسید نیتریک یک نوع اسید بسیار خورنده است که از آن به عنوان آب قوی نیز یاد میشود. به عبارت دیگر این اسید سمی، خاصیت اکسید کنندگی بسیار قوی دارد و معرف اصلی نیترات است. همچنین به صورت محلول در آب بوده و با اکسیدها، هیدروکسیدها و فلزات واکنش میدهد و از واکنش آن با موارد نام برده نمک های نیترات به دست می آید. ترکیب خالص و غلیظ اسید نیتریک، یک مایع بی رنگ است که در معرض تجزیه حرارتی قرار دارد. به همین دلیل این نوع اسید باید در داخل بطری های شیشه ای قهوه ای تیره نگهداری شود.

خواص اسید نیتریک

خواص اسید نیتریک (HNO₃) به عنوان یک اسید قوی و واکنشگر شیمیایی، بسیار گسترده و متنوع است. برخی از مهمترین خواص و کاربردهای اسید نیتریک عبارتند از:

خواص شیمیایی

اسید قوی

اسید نیتریک یک اسید قوی است و به طور کامل در آب یونیزه میشود.

اکسید کننده قوی

یکی از مهمترین ویژگیهای شیمیایی اسید نیتریک قدرت اکسیدکنندگی بالای آن است. این ویژگی آن را برای استفاده در بسیاری از فرآیندهای صنعتی مفید میسازد.

واکنش با فلزات

اسید نیتریک میتواند با بسیاری از فلزات واکنش دهد و نیتراتهای فلزی و گازهای نیتروژن دیاکسید و یا نیتروژن مونواکسید تولید کند. مثلاً:

واکنش با غیر فلزات

 اسید نیتریک میتواند با غیر فلزاتی مانند کربن، فسفر، و گوگرد واکنش دهد و ترکیبات اکسید شده آنها را تولید کند.

واکنش با بازها

اسید نیتریک با بازها واکنش داده و نمکهای نیترات و آب تولید میکند.
 

ساختار اسید نیتریک

این اسید از یک اتم هیدروژن، یک اتم نیتروژن و ۳ اتم اکسیژن تشکیل شده است و ساختار مسطح دارد. در حالت ذوب شده نیز از غلظت بالاتری برخوردار بوده و دیاکسید نیتروژن محلول دربردارد. اولین ماده تولید کننده نیتریک اسید، آمونیاک است و از این اسید صنعتی در واکنشهای شیمیایی به عنوان یک اکسید کننده و تنظیم محیط اسیدی استفاده میشود.

کاربرد اسید نیتریک

اسید نیتریک به دلیل خواص و ویژگیهای شیمیایی واکنشپذیریاش، در بسیاری از صنایع و زمینههای مختلف کاربرد دارد. برخی از کاربردهای مهم این اسید عبارتند از:

تولید کودهای نیتروژن دار

اسید نیتریک برای تولید کودهای نیتراتی مانند نیترات آمونیوم و نیترات پتاسیم به کار میرود. این کودها به عنوان منابع اصلی نیتروژن برای رشد گیاهان در کشاورزی استفاده میشوند.

صنایع فرآیندی

در صنایعی که به اکسیداسیون و اسیدکاری فلزات نیاز دارند، اسید نیتریک به عنوان یک اکسیدان قوی استفاده میشود. این شامل تمیزکاری فلزات، تولید کاتالیستها، و تولید انواع مواد شیمیایی مانند نیتروگلیسیرین و TNT میشود.

صنایع پلیمری

اسید نیتریک در تولید برخی از پلیمرها و رزینهای مصنوعی استفاده میشود. این شامل تولید نایلون و پلیاسترها است.

تولید مواد شیمیایی و دارویی

این اسید در سنتز بسیاری از مواد شیمیایی مانند رنگها، رزینها، پلاستیکها، و داروها مورد استفاده قرار میگیرد.

تولید انرژی

اسید نیتریک در برخی از سیستمهای تولید انرژی مانند سلولهای سوختی (Fuel Cells) و موتورهای احتراق داخلی به عنوان یکی از مواد اولیه استفاده میشود.

کاربردهای آزمایشگاهی

اسید نیتریک به عنوان یک معرف شیمیایی در آزمایشگاهها برای تجزیه و تحلیل نمونهها و آزمونهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد.

همچنین، این اسید در بسیاری از صنایع دیگر از جمله صنایع الکترونیک، فلزات، نساجی، و تصفیه آب نیز کاربرد دارد.

کشاورزی

حدود ۸۰ درصد اسید نیتریک در صنعت کشاورزی و به منظور ساخت کودهای نیترات آمونیوم و فسفاتهای طبیعی استفاده میشود.

صنایع غذایی

از این اسید در صنایع غذایی به منظور تولید پتاسیم و نیترات های سدیم استفاده میشود. سدیم نیتریت با E250 و پتاسیم نیتریک E249 در فرایند پردازش گوشت هایی نظیر کالباس، سوسیس و غیره به عنوان مواد نگهدارنده مورد استفاده قرار میگیرند.

زیرا سدیم نیتریت و پتاسیم نیتریک حاوی یون نیتریت هستند و این یون از مسمومیت های غذایی کشنده و رشد باکتری ها در فراوردههای گوشتی جلوگیری میکند. همچنین موجب میشود که رنگ گوشت، قرمز و تازه بماند.
 

استخراج طلا

از این اسید برای جداسازی و همچنین خالص سازی فلزاتی نظیر نقره و طلا نیز استفاده میشود. زیرا قادر است ناخالصی هایی نظیر متا اکسیدها را از سطح طلا و نقره حل کند.

دارویی

در صنعت پزشکی از نوع خالص این اسید به عنوان یک ماده سوزآور جهت درمان زگیل و دیگر بیماری های مشابه استفاده می شود. همچنین برای درمان سوء هاضمه نیز نوعرقیق شده آن مورد استفاده قرار میگیرد.

سوخت موشک

برای تهیه سوخت موشک از اسید نیتریک در اشکال مختلف استفاده میشود.

سایر کاربردها

علاوه بر موارد نام برده اسید نیتریک کاربردهای دیگری نیز دارد که شامل موارد زیر هستند.

• قدیمی کردن چوب و چرم
• شستشوی فلزات
• ساخت ترکیبات عالی نیتروژن دار
• ساخت مواد منفجر و تیزاب سلطانی
• تولید پلاستیک و رنگ
• تهیه پلیمرهایی نظیر پلی اورتان و پلی آمیدها

مشخصات فنی اسید نیتریک

مشخصات فنی و خواص فیزیکی و شیمیایی اسید نیتریک به شرح زیر است.
 

اسامی دیگر اسید نیتریک

این  اسید با عناوین دیگری نظیر اسید ازوتیک یا ازوتیک اسید، جوهر شور، هیدروژن نیترات یا نیترات هیدروژن، نیتروکسید آنیل و اسید ازته نیز خوانده میشود.

تولید اسید نیتریک

برای تولید اسید نیتریک دیاکسید نیتروژن با آب واکنش داده میشود و در طی این واکنش اکسید نیتریت به دست میآید. بنابراین اگر اکسید نیتریت با اکسیژن هوا اکسید شود، حاصل این واکنش دیاکسید نیتروژن خواهد بود. در حال حاضر برای تولید این اسید از فرایند استوالد استفاده میشود.

طی این فرایند در حضور رودیوم یا کاتالیزور گاز پلاتین، در فشار ۹ اتمسفر و دمای بالای ۵۰۰ k، آمونیاک بی آب به اکسید نیتریت تبدیل میشود.

آنگاه از طریق واکنش اکسید نیتریت با اکسیژن هوا، دیاکسید نیتروژن به دست میآید و سپس برای تولید ملکول عالی اسید نیتریک و اکسید نیتریک، دیاکسید نیتروژن در آب جذب میشود. در انتها نیز یک گروه نیترو به مولکول عالی اسید نیتریک اضافه میشود تا اسید نیتریک معمولی به دست میآید. به طور کلی واکنش های تولید اسید نیتریک به شرح زیر است.
 

4NH3+5O2->4NO+6H2O

NO+1/2O2->4NO2

3NO2+H2O->2HNO3+NO

خطرات اسید نیتریک

همانطور که در ابتدای مطلب نیز به این نکته اشاره شد، اسید نیتریک یک خورنده و اکسید کننده بسیار قوی است. به همین دلیل غلظت های کم آن در طولانی مدت و همچنین غلظت های بالای آن در کوتاه مدت سلامتی انسان را تحت تاثیر قرار میدهد. استنشاق این ترکیب شیمیایی بسیار خطرناک است و همچنین اگر با چشم انسان تماس پیدا کند منجر به سوزش شدید و حتی نابینایی میشود.

خوردن این سم خطرناک خورنده، منجر به سوختگی دهان، گلو و همچنین سوراخ شدن معده و بیهوشی میشود. تماس اسید نیتریک با پوست نیز خطرناک است و در مواقعی که به مقدار زیادی روی پوست بریزد، احتمال مرگ را در پی خواهد داشت. به همین دلیل در حین استفاده از آن باید همواره به نکات ایمنی توجه داشت.
 

قیمت اسید نیتریک

شرکت دلکو صنعت مفتخر است که به عنوان بزرگترین هایپر صنعت و وارد کننده مواد شیمیایی را به بازار عرضه مینماید. قیمت اسید نیتریک که توسط دلکو صنعت در نظر گرفته شده، مناسب و مقرون به صرفه است شما عزیزان می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره انتخاب گرید مناسب از برندهای مختلف و اطلاع از آخرین قیمت ها با کارشناسان و متخصصان شرکت دلکو صنعت تماس حاصل فرمایید و از مشاوره رایگان بهره مند شوید.